Türkiye Grafik Sanatında İlklerin İnsanı: İhap Hulusi Görey

Görey soyadı Türkiye’nin imajını değiştiren kişiye ait. Peki size bir şey çağrıştırıyor mu? Sizi biraz eskiye götürelim istiyoruz. Gelin bir zaman makinesine binelim ve 1898’e gidelim… O zamanlar Osmanlı İmparatorluğu’nun toprağı olan Mısır’ı ziyaret ediyoruz. Kahire’de doğan bir erkek çocuğunun 30 yıl içerisinde Türkiye Cumhuriyeti olacak Osmanlı İmparatoruğu’nun tasarım ve sanat açısından en esaslı çalışmalarını yapacak ve bu alanda yeni bir vizyon oluşturacak kişisiyle İhap Hulusi Görey ile tanıştıralım istiyoruz. İhap Hulusi Görey, Türkiye Cumhuriyeti’ni kurumsal kimlik bağlamında dünyada yeni bir yerde konumlandıran yetenekli bir grafik tasarım sanatçısıdır.

Türk grafik sanatçısı ve afiş sanatının abidesi olarak anılan İhap Hulusi Görey, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk reklam çizimleri, ilk kitap kapakları, paralar, reklam afişleri vb birçok reklam tasarımında onun imzasını görebilirsiniz. Tüm bunların yanısıra illüstrasyon alanında da çağının çok ilerisinde olan Görey, aynı zamanda Türk reklamcılığında ilk büyük isimler arasına ismini yazdırmıştır.

İhap Hulusi Görey’in Ünlü Bir Tasarım Sanatçısı Olmasındaki İlk Kıvılcım

Mısır’ın Kahire şehrinde doğan Görey, Müteahhit Ahmet Hulusi’nin oğludur. Dedesinin asker olması sebebiyle Mısır’a giden aile, 1. Dünya Savaşı’nda Kahire’nin İngiliz işgaline uğramasıyla İstanbul’a dönmüştür. Resim sanatına olan tutkusu İngiliz okullarında okurken ateşlenen Görey’in gelecek yıllarda da bu isteğini hiç azaltmamıştır. Almanya’da bulunan bir ressamı mektupla kendisine resim dersleri vermesi için yoğun bir çaba göstermiş ve başarmıştır. Daha sonra da 1920 yılında resim eğitimi için Almanya’ya giderek kendisini geliştirmiştir.

“Türkiye’ye Döndüğümde Afiş Sanatı Diye Bir Şey Olmadığını Gördüm”

Görey, İstanbul’a döndüğünde cumhuriyetin kuruluş dönemleriydi. Savaşlardan ve kanla yazılan zaferlerden henüz bir kurumsal kimlik edinemeyen Türkiye Cumhuriyeti’nin çalışmaları Görey’e emanet edilecekti.

Türkiye’de sanatın öncüsü olan Görey, 1923 yılında Almanya’dan gönderdiği eserleriyle Galatasaray Lisesi’nde (Mekteb-i Sultani) ilk Grafik Tasarım Sergisi’ni açarak kendisini göstermeye başladı. İstanbul’a geldikten sonra kısa bir memuriyet dönemi geçiren Görey, içindeki sanat aşkının peşinden giderek memuriyetten istifa ediyor ve “Akbaba” dergisine çizimlerini yolluyor. O dönemlerde alışılmadık bir tarzı olan Hulisi Görey’i derginin yöneticisi Yusuf Ziya Ortaç “…İçinden bir karikatür çıktı zarfın. Ama bildiğimiz karikatürlerden değil. Ne resim-karikatür, ne karikatür-resim. Alışmadığımız, görmediğimiz bir sanat işi. İmza yerinde bir üçgen ve eski harflerle İhap Hulusi, sene 1923…” sözleriyle anlattı ve aslında çağın ne kadar ilerisinde olduğunu da şaşkınlığını gizleyemeden bu sözlerle ifade etmiş oldu. Böylece Görey’in çalışmaları Akbaba dergisinin kapaklarını süslemeye başladı. Bu yetenekli genç adam, zaman geçtikçe herkesin dikkatini çekmeye başladı ve reklam dünyası oklarını genç yetenek Hulisi Bey’e doğru çevirmişti. İlk olarak İnci Diş Macunu markasından afiş tasarımı siparişi aldı. Daha sonra Kulüp Rakı’nın günümüzde bile hala kullanılan etiket tasarımını yapmıştır. O dönemlerde aşırı meşakkatli olan olan afiş tasarımı için direkt olarak kağıtlara çiziliyordu. Kağıt çizim için çok önemliydi. Bu dönemde baskı yerine elle çizilen afişler tam bir emek işçiliğiydi.

Cumhuriyeti Afişleyen Adam: İhap Hulisi Görey

Görey’in çizimleri, Atatürk’ün de dikkatini çekmeye başlamıştı. Okuma yazma seferberliğinin ilk adımları olan Latin alfabesine geçişte kullanılan alfabe kitabının tasarımı Görey’in elinden çıkmıştır. Atatürk, kızı Ülkü ile poz vermiş ve 1970’lere kadar kullanılacak olan alfabe kitabının kapak tasarımını gerçekleştirmiştir.

Şimdilerde kağıt önemini faklı şekillerde sürdürse de artık tasarım işleri dijital dünyada varlığını sürdürüyor. Tasarlanan ürünler ise kağıdın özelliklerine göre tasarlanıyor ve hayat buluyor. Birbirinden farklı kağıt yelpazesi bulunan Anıl Kağıt’ta sizin de tasarımınıza uygun harika kağıt türlerini keşfedebilirsiniz.