KATI sanatı… Osmanlı’dan gelme güzel sanatların büyüleyici örneklerinden biridir. Bir kağıdın düz, ebru kağıdının ya da derinin oyularak icra edilmesiyle yapılan sanata verilen adıdır. Katı sanatında, “erkek oyma” ve “dişi oyma” şeklinde iki teknikle yapılır. Kesilip başka bir zemine yapıştırılana erkek oyma, içi oyulan kısma ise dişi oyma denir. Aslında bir nevi ciltleme sanatı olan Katı sanatı, cilt sanatının şemse ve köşebent tarzındaki kibar ve ince desenleri (motifleri), hüsn-i hat betimlemeleri, vazo, tek çiçek, buket, tabiat manzaraları, peyzaj betimlemeleri ve anlatımları kağıt oyma sanatında sıklıkla karşılaşılan motifler, cilt kapaklarında, murkka’ kıtalarda, albümlerde ve el yazması eserlerde çokça uygulanan tekniklerden biridir. Bu sanatın en köklü örneklerine İran’da rastlanmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nda görülmesi de XVI. Yy başlarındadır. Özellikle Kanuni Sultan Süleyman’ın sanatçı kişiliğinin de baskın olması sebebiyle Katı Sanatı, çok önemli bir sanat kolu haline gelmiştir. Bu önemli zanaatı uygulayan ustalar da artık “oymacı” olarak tarihe not edilmiştir.
Katı Sanatı Avrupa’da da çok değer verilen bir sanat haline hızlıca gelmiştir. Avrupa Batılı seyyahlar ve tüccarlar sayesinde İran Kültürü’nün mirası olan ve Osmanlı’da da gelişmiş bir şekilde uygulanan bu muhteşem sanatla tanışmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’ndan alınan bazı eserler sayesinde, XVI.yy sonlarında XVII. yy başlarında Batı’da kağıt oymacılığı olan Katı sanatına karşı yoğun bir ilgi başlamıştır. Hatta kendi tarzlarını oluşturup Silhouette (gölge) adını verdikleri yeni bir tarz ile bu sanata farklı bir soluk kazandırmışlerdır.
Mallesef ki Katı Sanatı da, dönemin muazzam el sanatları ciltçilik, hattatlık, ebru gibi klasikleşmiş zanaatlar gibi gerilemiş ve unutulmaya yüz tutmuştur. XIX. Yy bu alanda ciddi eserlerin oluşturulmaması bu sanatında sonunu getirmiştir. Fakat Türk-İslam sanatlarının birçoğunda olduğu gibi nesilden nesile aktarılarak getirilen bu sanat da az da olsa günümüzde çalışmaları devam etmektedir.
Siz de bu sanatı merak ettiyseniz, hemen bu linke tıklayarak : https://www.youtube.com/watch?v=7m-WzcawL94daha geniş bir bilgi sahibi olabilirsiniz.
Bilginiz bir tutkuya dönüşürse Katı Sanatı’nı icra edebileceğiniz en güzel kağıtlar için www.anilkagit.com a tıklayıp, birbirinden farklı kağıt seçenekleri arasından yapmak istediğiniz figüre uygun kağıt çeşitlerine ulaşabilirsiniz.
